|
Etimesgut, Ankara'nın metropolilçelerinden biridir.
Tarihi
Göksu Göleti kıyılarında yapılan teraslama çalışmaları sırasında bulunan oymataş el aletlerinin gösterdiği gibi Etimesgut, yaklaşık 40.000 yıldır insanlar tarafından yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır.
En önemli arkeolojik bulgular, 1991 yılında ortaya çıkartılan Etimesgut'un en eski kalıcı insan yerleşimine ait kalıntılardır. Eryaman'da yapılan alt yapı çalışmaları sırasında M.Ö. 4.000 ile 3.800 yılları arasında avcılık dönemine ait Göksu Göleti'nin eski kıyısında yerleşik bir köyün izlerine rastlanmıştır. Bu kalıntılar çok önemli arkeolojik değere sahip olan birçok tahtadan oyma kayık, topraktan çanak çömlek, ok ve yaylar, kemik ve taştan aletlerdi.
Arkeolojik araştırmalar sonucunda bulunan eserlerden, beldemiz yerleşiminin M.Ö. 2000 yıllarına kadar indiği anlaşılmaktadır. Beldede bulunan “Frigya Aslanı” yöremizin ilk defa M.Ö.VII. yüzyılda Frigyalılar tarafından mesken olarak kurulduğunu gösteren önemli bir kanıt teşkil etmektedir.
İlçenin tarihi Ankara’ya yakınlığından dolayı “Ankara Tarihi” ile çok büyük ölçüde aynı özellikleri gösterir. Ankara ve çevresinin Lidya, Pers, Galat, Roma ve Bizans İmparatorluklarının toprakları içinde yer aldığı; Türk hakimiyetinin Malazgirt Zaferi’nden sonra gerçekleştiği, 1073’te Türklerin; 1308’de İlhanlıların; bir sürede Ertena valileri ve ahileri tarafından idare edildiği; 1402’den sonra Moğolların egemenliği altında kaldığı; 1833’te Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın bu yöreleri ele geçirdiği tarihi belgelerden anlaşılmaktadır. 1902 yılında Ankara 5 sancak ve 21 kazası olan bir merkez sancağı idi. Belde Zir (Yenikent) kazasına bağlı olarak kalmıştır. İlk çağlarda beldenin ismi “Amaksis”, “Etimesgut`a adını veren Ahi Mes`ud, Ahi Elvan gibi Türk büyüklerinden, Ahi Elvan Hazretlerinin Türbesi Elvanköy`deElvanköy Cami avlusunda bulunmaktadır. (kaynak: T.C. Ankara Valiliği internet sitesi)” ve daha sonra da “Etimesgut” olarak değişikliğe uğramıştır.
Belde, 20 Mayıs 1990 gün ve 20525 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3644 Sayılı Kanunla ilçe yapılmış, hemen ardından 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan Belediye Başkanlığı seçimi ile Belediye Teşkilatı kurulmuştur.
Atatürk; Etimesgut’a özel bir ilgi göstermiştir. Zaman zaman Etimesgut’u ziyaret eder, at gezintileri sırasında halkla sohbet ederek, zirai mahsul hakkında bilgi almıştır. Halen Halk Sağlığı Laboratuarı olarak kullanılmakta olan bina içinde, kendisine tahsis edilmiş olan odada istirahat ve özel çalışmalarını sürdürmüştür.
Etimesgut Bucak iken Devlet Hastanesi, PTT, hamam, şadırvanlı çarşı ve sekiz memur lojmanı gibi hizmet birimleri Atatürk zamanında yaptırılmıştır.
Coğrafi yapısı
Etimesgut ilçesi Ankara’nın batısında toplam 10.300 hektar yüzölçümüne sahip Ankara metropolünün merkez ilçelerinden biridir. Batısında Sincan, kuzey, güney ve doğusunda Yenimahalle ilçeleri ile komşudur.
Yeryüzü Şekilleri : Etimesgut ilçesi, Doğudan batıya doğru eğimi azalan çanak şeklinde bir oluk Vadi görünümdedir. Vadinin tabanına oturmuş Ankara çayına dik tepe aralarından uzanan yan vadilerle bütünleşen Ankara Ovası yer alır. İlçemizin ortalama yüksekliği ise 807 metredir.
Akarsuları : Etimesgut doğudan batıya %3 eğimi ile geçen Ankara Çayı, Çubuk, İncesu ve Hatip Çaylarının birleşmesiyle oluşmuştur.
Göller : İlçede doğal göl yoktur. Eryaman Mahallesinde killi bir yapı üzerinde, daha çok yağmur suları ile beslenen Susuz Göleti bulunur. Gölet çevresi tatil günlerinde Etimesgut halkının dinlenme yeridir.
İklim : Etimesgut’ta İç Anadolu karasal ikliminin genel özellikleri görülür. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk geçer. Yağış daha çok kış ve ilkbahar aylarında düşer. Yazın ve sonbaharda yağışlar iyice azalır. Yıllık yağış miktarı 367 milimetre kadardır. Kış aylarında don olayı görülür. Sıcaklık ocak ayında nadiren de olsa –15C’ye kadar düşer. En çok kar yağışı Ocak ayında olmaktadır. Gündüz ile gece, yaz ile kış mevsimleri arasındaki sıcaklık farkları önemli ölçüde büyüktür. İlçede ilkbahar ve yaz mevsimlerinde güneybatı, sonbahar mevsiminde güney-doğu, kışın ise daha çok kuzey rüzgarları etkilidir.
Bitki Örtüsü : İç Anadolu bölgesi genelde geniş bir step alanıdır. Yüksek dağlık alanlarla denizden ayrılmış olduğundan iklimi karasaldır. İklimin bu özelliği bitki örtüsünüde belirlemektedir. Ankara ve Etimesgut’ta da doğal bitki örtüsü bozkır (step)'dır. Yağışlı dönemlerde yeşillenen, kurak yaz döneminde sararıp kuruyan otlardır. Artemisia (Yavşan otu), Ocanthalimon (Çoban yastığı) bitki türleri oldukça yaygındır.
Toprak Özellikleri: İç Anadolu’nun gerçek step alanlarındaki en yaygın toprak türü Kahverengi Zonal topraklardır. Başlıca elemanı kalsiyum karbonatlı kil olan topraklar humusça fakirdir.
MAHALLELERİ: AHİ MESUT, ALSANCAK, ALTAY, ATAKENT, AYYILDIZ, BAĞLICA, BAHÇEKAPI, ELVAN, ERLER, ERYAMAN, ETİLER, FATİHSULTAN, GÖKSU, GÜZELKENT, İSTASYON, KAZIMKARABEKİR, OĞUZLAR, 30 AĞUSTOS, PİYADE, SUVARİ, ŞEKER, ŞHT.OSMANAVCI, ŞEYHŞAMİL, TOPÇU, TUNAHAN, YAVUZSELİM, YEŞİLOVA, YAPRACIK
İlçe halkının %95’i okuma yazma bilmektedir. İlçede nüfus artışını birbirinden farklı iki süreç belirlemiştir. Bunlardan ilki 1950’li yıllarda başlayan köyden kente göç olgusudur. Kırsal alanda giderek artan mekanizasyon, mülkiyetin miras yoluyla küçülmesi, hane halkının kalabalık oluşu, tarımda piyasa ekonomisinin maliyetleri zorlaması gibi eş zamanlı nedenler, gizli işsizliği açığa çıkararak, kır alanında dışlanmayı zorlaması sonucu genç ve çalışabilir durumdaki işgücü, büyük kentlerde iş bulmak ve kurmak umuduyla “Gecekondu” olarak adlandırılan kent ve varoşlarına hızla yerleşerek kentliliğe ilk adımlarını atmışlardır.
Bugün Etimesgut’da Eryaman, Elvankent, Emirler, Güzelkent, Yapracık ve Elvan Mahallesi olarak adlandırılan toplu konut bölgeleri dışında kalan diğer semtlerimizde ki gecekondu yapılaşması hızla modern şehircilik anlayışına uygun olarak yapılaşmaktadır.
İlçede nüfus artışını belirleyen ikinci süreç ise; Ankara metropolünde yer alan Çankaya, Altındağ, Yenimahalle, Mamak, Keçiören gibi diğer ilçelerde mevcut imar planlarına göre imara açılabilecek sahaların sınırına gelinmiş olması ve arsa maliyetlerinin astronomik rakamlara ulaşması gibi nedenler, Toplu konut yapılaşma arayışlarında Etimesgut’u yüksek seviyede bir cazibe merkezi haline getirmiştir.
Çok daha ucuz fiyatlarla Arsa Ofisi tarafından sağlanan arsalar üzerinde, çok sayıdaki konut kooperatifleri ve Başbakanlık Toplu Konut İdaresi tarafından Altay, Elvan, Eryaman gibi mahallelerde büyük sayılarda konut yapılaşmasına gidilmiştir. Bu gelişme, Ankara içinden eski kiracı konumundaki aileleri Etimesgut’a çekerken, Ankara dışından da nüfus çeken sonuçlar yaratmıştır.
Önümüzdeki beş yıl içinde Etimesgut nüfusunun 400-450 bin civarında olacağı kuvvetle tahmin edilmekte ve bu noktaya gelindiğinde gecekondularda iskan eden nüfusun azalacağı ümit edilmektedir.
İlk genel nüfus Etimesgut’a bağlı (eskiden) iki köy bulunmakta (son yapılan değişiklikle köyler mahalle statüsüne geçmiştir).Bu köyler;
1- Bağlıca Mahallesi : Etimesgut’a uzaklığı 7 km olan Mah imar çalışmaları Bağlıca 1.Etap ve Bağlıca 2.Etap olarak yapılmış ve tamamlanmıştır. 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 938’dir.
2- Yapracık Mahallesi : Etimesgut’a uzaklığı 18 km’dir. Köy içi planlaması yapılmakta olup, Köyün çevresinde kalan 2.800 hektarlık alan plansız olup, belediye mücavir alanı sınırları içerisindedir. 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 740’tır.
İdari yapı
Etimesgut Cumhuriyetin ilanını takiben 1924-1925 yıllarında Bulgaristan’dan gelen göçmen Türkler için Atatürk’ün emri ile 50 hanelik örnek bir köy olarak tahsis ve iskan edilmiş, 1928 yılında imar edilerek nahiye statüsüne dönüştürülmüştür.
1968 yılına kadar nahiye olarak kalmış, bu tarihten sonra Yenimahalle İlçesine bağlı mahalleye dönüştürülmüş olup, nihayet 20 Mayıs 1990 gün ve 20525 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3644 Sayılı Kanunla Etimesgut İlçe yapılmış, hemen ardından 19 Ağustos 1990 tarihinde yapılan Belediye Başkanlığı seçimi ile Belediye Teşkilatı kurulmuştur. 17.07.1990 tarihinde ilk Kaymakam ataması yapılarak, İlçe Mülki İdare teşkilat ve hizmeti tesis edilmiştir.
İlçenin idari web sitesi Etimesgut
Gençlik ve Spor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 2011 verilerine göre, 18-25 yaş arası genç nüfusun işgücüne katılım oranı %2 civarındadır. Gençler kahvelerde okey, pişpirik ve bezik oynayarak vakit geçirmektedir. İlçede Gençlik ve Spor Müdürlüğü bünyesinde çeşitli spor faaliyetleri sürdürülmektedir. İlçede başlıca spor faaliyetleri, Beyaz Şahin Grand Prix'i, Gençler Arası Futbol Turnuvası, Kurumlar Arası Voleybol Turnuvası, Çeteler Arası Boks Turnuvası, Minikler Atletizm Turnuvası ve Gençler Arası Kaymakamlık Koşusu'dur. İlçede, gençlerin ihtiyacına cevap verebilecek yeterli düzeyde kapalı spor salonlarına, yüzme havuzlarına, açık semt sahalarına ve en az 50 bin kişilik bir stadyuma şiddetle ihtiyaç duyulmaktadır.
Kültür ve turizm
Ankara metropolünün batı yakasında yer alan ilçede ilk yerleşim gecekondulaşma şeklinde kendini göstermiştir. Kırsal alandan gelen nüfus hareketi ülkenin geniş bir coğrafi alanını kapsamaktadır.
Nüfusun büyükçe bir kısmını Erzurum, Kars, Çankırı, Yozgat, Çorum gibi illerimizden gelen vatandaşlarımız oluşturmaktadır. Bu demografik yapı içinde ilçemizin ilk çekirdeğini oluşturan gecekondu bölgesi Sosyal ve Kültürel yönden Anadolu insanımızın kesitini oluşturmaktadır.
Konuşulan dil, lehçe, dinsel inanç, örf ve adetleriyle farklı illerin oluşturduğu çok renklilik kendi içinde yeniden çeşitli kültürel alışverişlerle yeni sosyal-kültürel yapıya dönüşmektedir. Düğünlerde, sünnetlerde, ramazanlarda, cenazelerde, siyasette, dernek etkinliklerinde yardımlaşmalarda Anadolu âdetlerinin Anadolu davranışlarının ilçede yeniden filizlendiğini görürüz. İlçedeki kültürel ve sosyal yaşamda gecekondu bölgesinden farklı olarak ikinci bir yaşam alanı mevcuttur.
Başbakanlık Eryaman Toplu Konutları, Askeri Kampüsler Alanı, Elvankent, Güzelkent, Şeker Fabrikası Kampüsü ve TRT Kampüsü bir yaşam alanı oluşturmaktadır. Bu kampüsler otelkent konumunda olup, gündüzleri büyük oranda boş, geceleri dolan yerleşim alanlarıdır.
Sakinlerinin işyeri daha çok ilçe merkezi dışındadır. Kampüsler kendi içinde kendine yeterli olarak tanzim edilmiş olduğundan, kampüs sakinlerinin ilçe geneliyle ilişkileri yok denecek seviyededir.
İlçe halkında dernekçilik, siyasi parti, spor klüpleri, düğün, cenaze gibi aktivite ve dinamizm daha çok gecekondu kesiminde mevcuttur. İlçemiz diğer bir yönüyle modern kentleşmede örnek yapılaşmalara sahne olmaktadır.
Yurdun her bölgesinden ilçemize yerleşen aileleri görmek, mümkündür. İlçemiz, Kırıkkale, Kocaeli ve Çankırı gibi sosyo-ekonomik olarak geri kalmış illerden göç almaktadır. İlçe merkezi ve köyleri dahil sosyal yaşantı Türkiye standartlarının çok altındadır. Ailelerin tek eğlencesi Göksu Parkı'nda piknik yapmaktır.
İlçe sakinlerinin kültürel etkinliklere katılmalarına imkân sağlayacak sinema, tiyatro, bale gibi çağdaş sanat merkezleri, ilçe sakinleri tarafından taş ve sopalarla tahrip edilmiş, Şipakat Bale Okulu'nun hocası, budaklı meşe odunuyla darp edilmiştir. İlçede, kültürel etkinlik olarak birçok düğün salonu faaliyet göstermektedir. Düğün sezonunun açılmasıyla birlikte, önümüzdeki günlerde düğün magandalarının sayısında bir artış beklenmektedir.
İlçede konut sıkıntısı yoktur. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) Eryaman semtinde tahsis edilen yerlere Etaplar halinde konut yapımları devam etmektedir. TOKİ'nin inşa ettiği konutların, modern mimari ile yakından uzaktan bir ilgisi bulunmamaktadır. Konutların dış cehpelerinde kullanılan kırmızı, yeşil, kahverengi ve sarı gibi iğrenç renkler dikkat çekicidir.
Gençlerin daha çok sosyalleşebilmesi ve kültürel etkinliklere katılabilmesi için kullanılması gereken internet kafeler ihtiyaca yeteri kadar karşılık vermemekte, bu gibi ortamlar daha çok gençlerin boş vakitlerinde birbirleri ile çatışma mekanı haline gelmektedir. Oysaki hem kültürel, hem de ihtiyaçlara karşılık vermesi gereken bu kafelerden nezih olan bir kaç yer göze çarpmaktadır. Bunlardan biri SMY İnternet Kafedir. SMY İnternet Kafe, gençlerin daha çok eğitim ve aktivitelere yönelmeleri için izbe ve kuytu bir yerleşim yerine daha ziyade ferah ve halka tamamiyle açık bir ortam sunmaktadır. Piyada Mahallesi 2022.Cadde de bulunan SMY İnternet Kafe 2012 - 2013 Eğitim Öğretim Döneminde ücretsiz bilgisayar kursları ve Teknolojide Korunma Yöntemleri adlı seminerlerini Etimesgut ilçesine sunmaya aday bir kuruluştur.
Altyapı durumu
Etimesgut tarihi İpek Yolu üzerinde kurulmuştur. Bugün de Ankara - İstanbul demiryolu, Ankara - Ayaş ve Ankara İstanbul karayolu Etimesgut’tan geçmektedir. Ayrıca Ankara - Eskişehir karayolu ilçenin güney sınırını teşkil etmektedir. Ankara otobanı çevre yolunun büyük bir bölümü Etimesgut sınırları içerisindedir. Etimesgut’a karayolu ile aşağıdaki noktalardan girilir. Eskişehir yolu Zırhlı Birlikler kavşağından, İstanbul Yolu Şaşmaz Kavşağından, Ayaş Yolu Şeker Fabrikası önü ve çevre yolu bağlantı girişinden, Sincan yönünden ise iki ilçenin ortak istasyon caddesi girişinden yapılabilir. Otobüs ve dolmuş seferler Eskişehir Yolu ve İstanbul Yolu olmak üzere iki güzergâh üzerinden yapılır. Ayrıca Etimesgut’u doğu - batı yönünde bir baştan bir başa aşıp giden banliyö trenlerinin de Etimesgut ulaşımına önemli bir katkısı vardır. Şaşmaz oto sanayi sitesi, Askeri havaalanı, Türkkuşu tesisleri ve kara havacılık tesisleri de ilçe sınırları içerisindedir. Etimesgut’ta bir PTT müdürlüğü ve buna bağlı ilçenin muhtelif mahallelerinde PTT şubeleri, Elvankent’teTelekom’a ait büyük bir telefon santrali vardır.
|
